Fosfaatrechten. Misschien heb je er al wel van gehoord. Na een periode van 30 jaar gereguleerde melkmarkt, was iedereen er wel zeker van dat er een nieuw rechtensysteem zou komen toen het melkquotum op 1 april 2015 ten einde kwam. Maarja, wat komt er voor in de plaats? Hoe, wanneer, hoe werkt het en hoe bereid je je zo goed mogelijk voor op een nieuwe regelgeving, nieuwe situatie, als je verder niets weet?
Het werd al redelijk snel duidelijk dat er fosfaatrechten zouden komen. Voor elke koe, afhankelijk van hoeveel melk zij geeft, elk kalfje jonger dan een jaar en elk pink ouder dan een jaar gelden normen voor de hoeveelheid fosfaat die zij produceert. Als veehouder krijg je rechten om dit aantal dieren, die in theorie zoveel fosfaat produceren, te mogen houden. Maar dan de belangrijkste vraag: wat is de peildatum? Welk moment, welke periode bepaalt hoeveel fosfaatrechten elke boer krijgt?
De kogel is door de kerk. De peildatum is 2 juli 2015. Het aantal koeien en kalfjes dat je op dat moment hebt bepaalt hoeveel fosfaatrechten je krijgt. Heb je inmiddels meer koeien en kalfjes? Dan is dat gewoon vette pech. Met nog een grote maar: er komt een afroming; iedereen moet 4 tot 8% van de rechten inleveren. En hoeveel dit wordt per bedrijf is nog afhankelijk van knelgevallen, bedrijven die op dat moment bijvoorbeeld door ziekte geen of minder koeien hadden, of bedrijven die al koeien gekocht hadden maar deze nog niet in de stal hadden staan. Hoeveel koeien iedereen minder mag gaan houden is dus nog onbekend. Feit is wel dat het systeem per 1 januari 2017 in werking gaat.
Ik duik in onze administratie, hoeveel koeien, kalfjes en pinken hadden wij op 2 juli 2015? Zuur om de lijst te bekijken. Eind juni nog een koe verkocht, weg fosfaatrecht. Op 13 juli nog 4 pinken gekocht, in juli meerdere kalfjes geboren, daar krijgen we dus geen rechten voor. Ergens achterin mijn hoofd deinen dan de speculaties over de fosfaatrechten die zo’n €5000 tot €12000 per koe gaan kosten, als je deze moet of wilt bijkopen. Wat als de peildatum 15 juli geweest was, of 2 augustus? Ik zucht een keer diep en klap mijn laptop maar gauw dicht. Ik wil het niet eens weten. Want: achteraf kijk je een koe in de kont.
Boerin Sanne van Raalte
Maart 2016